– Fragmente jete –
Uragani Matthew po vrapon me shpejtësi marramendëse nëpër oqeanin Atlantik. Alarmi për demet katastofike që mund të shkaktoje vazhdon pa ndërprerje nëpër kanalet televizive dhe masmedia. Thirrjet e kryetarit të Bashkisë së Jacksonvilles për tu larguar nga shtëpitë janë të panumërta por ne njerëzit të zhgënjyer disi nga alarmet e mëparshme jemi kryeneçë. Do të qëndrojmë në shtëpi dhe pikë. As thirrjes se guvernatorit të Floridës që tha se mund të rindërtojmë shtëpitë po i prishi uragani Matthew, mund të rindërtojmë edhe bizneset por nuk ia rikthejmë dot jetën askujt përsëri tek miliona floridiane ranë në vesh të shurdhër megjithëse miliona të tjerë u larguan. Erërat e forta disi si të trullosura vrapon pa frike anekënd qytetit të Jacksonvilles nga bregdeti drejt qendrës. Pak para mesdite u fikën edhe dritat. Telefonat u sëmuren keq dhe nuk punonin .Tani po fillonte shija e hidhur e uraganit ndërkohe që pa mëndur me gjatë nëpër kujtese u ktheva shumë vite pas, u ktheva pranë kufirit të vendlindjes kur u rinisa drejt Uraganit të dhimbjes maleve të Greqisë..
..Binte pak kokrrize e vogël dëborë. Pasi kishim ngarkuar çantën me ushqime iu afruam kufirit midis zonës së Devollit dhe tokave shqiptare në Greqi. Dita po përgatitej të flinte. Nata po zgjohej e bashke me te edhe ne një grup i vogël shqiptaresh që na bashkoi rruga në kufi po përgatitemi drejt një udhëtimi të dhimbshëm me të pa pritura jete. Vetëm dy vite kisha që në një udhëtim të tilla kisha humbur kushëririn e pare Mirash Gjoka që u vra nga dora e zeze e një polici grek. Pa mëndur me gjate disa lotë me rrëshqitën nëpër faqe dhe kujtesa vrapo në atë fund Marsi të vitit 1992.
..Pasi kaluam Konispolin ecën ngadalë nëpër një përrua. Nata ishte sterrë e zeze. Njëri nga shqiptaret që e kishte bërë disa here rrugën në këmbë na mori me vete. Frika së mos na dilte ndonjë bandë grabitësish shqiptare kaloi sapo kaluam piramidën. Por një frikë edhe me e madhe vraponte me shpejtësi nëpër vëna. Luteshim zotin që të mos binim në duart e ushtareve greke sepse të bënin tortura nazistë deri edhe djegie me napalm një lëndë kimike shumë e rrezikshme. Nëpër tatëpjetat e malit sikur me zor i hidhja këmbët. Nuk kisha as dy muaj që isha kthyer nga Athina. Isha penduar disi për kthimin sepse e dija vuajtjen e të ecurit disa ditë në këmbë por malli dhe dhimbja që ndjeja për familjen sidomos për nënën sepse në mars të 1991 isha larguar direkt në Greqi nga Erseka ku s’kisha as tre muaj ushtar pa iu treguar dhe pa kontaktuar me to pas një përplasje me komisarin e Brigadës për një shkrim të botuar në gazetën Luftëtari ish organ i ushtrisë se diktaturës komuniste. Ishin kohë të vështira dhe të turbullta. Me dhjetëra shqiptare ishin vrarë në malin e Gramozit në tentative për tu arratisur jashtë shtetit me urdhër të shtetit diktatorial komunist që po jepte shpirt.
Pasi ecëm gjithë natën duke kaluar me qindra përrenj të vegjël iu afruam një lumi që derdhej jo shumë larg qytetit të Igumenices. Ishim gati njëzet shqiptare që fati i hidhur i kurbetit na bashkoi. Unë isha me vëllain tim ,kushëririn dhe një shok të vëllait. Pasi ecëm një orë në luginën e lumit gjetëm një va që na binte deri në brez dhe kaluam nga ana tjetër duku u futur në ujin e ftohtë brisk sepse kishte rënë borë maleve të Janinës. Frika e ushtareve greke kishte kaluar. Pas një mali me të vogël shtrihej fusha pjellore e Paramithise pjese e Çamërisë që u martirizua nga fashistet greke dhe tradhtaret shqiptar në një gjenocid të pastër pasi kishte mbaruar lufta e dytë botërore. Drita filloi të zgjohej. Një diell sikur të buzëqeshte turbull. Ndaluam pak dhe ndezëm një zjarr. Ngrohtësia e zjarrit filloi të na ngrohte disi trupin. Avulli që nxirrnin pantallonat e lagura qull kur kaluam lumin dukej sikur kishim marre flake. Pasi u thamë disi morëm udhën nëpër lugine. Edhe pak kilometra dhe i afroheshim Prevezës. Ecnim si me hap nëpër kodra e lugina rruge e pa rrugë. Pasi kaluam luginën e Paramithise u lëshuam në një teposhtë të vogël jo shumë rrugës automobilistike. Pa u mbushur mirë me fryme dëgjuan ca zëra shqip dhe greqisht : -Policia!..Astronomia!..Ndaloni jeni të rrethuar. Sikur ishim të gjithë u lëshuam me vrap poshtë kodrës nga sytë këmbët. Pasi eca në një teposhte sa me zinin këmbët hyra në një gëmushe ferre si një iriq pa i shqetësuar aspak nga gjaku që më rridhte gjithkund nga ferrat e ngulura në fytyre. Si u mbusha pak me fryme ra një heshtje varri që i thye nga një krisëm e thate pistolete në maje të kodrës.
-Duan të na tremben!-thashë me vete-dhe nuk lëviza nga vendi por diçka si dhimbje shpirtërore me kaploi shpirtin. Nuk rrija dot me në ferre dhe dola jashtë. I vetëm u nisa drejt Prevezës. Pa bërë as dhjete hapa se si me ushtonte në veshe ajo krisëm pistolete e cila ishte krisma që i shkaktoi vdekjen kushëririt tim Mirash Gjokes (Marka Palit sikur i thërrisnim ne në Kallmet)…
-Nisemi !-dëgjoi një zë pas krahëve duke me larguar nga kujtimet plot dhimbje. Një hënë disi e përgjumur na ndriçonte rrugën.
-Pse i ke syte e përlotur !- me pyeti njeri pasi u kthye nga unë.
-Nga të ftohtit!- ia ktheva i qete sepse nuk ishte momenti i duhur që t’iu tregoja së ne një udhëtim të tilla policia greke qëlloi me arme kushëririn tim të pafajshëm duke i marre jetën e me vonë tha se i shkrepi pistoleta aksidentalisht..
..Pas dy dytë udhëtimi nëpër malet plot dëbore e dhimbje kishim kaluar qytetin e Kosturit dhe u nisem drejt një mali të larte ku poshtë tij shtrihej fusha e Veries me plantacione të pa fundme pjeshke. Këmbët kishin filluar dukë u ënjtur. Bora kishte pushuar por trupi gati na ishte ngrire akull nga të ftohtit. Drita kishte filluar të dale ndaj hymë në një shpat mali larg rrugës automobilistike dhe ndezëm një zjarr. U ulëm dhe filluam duke u ngrohur në pritje të darkës për të rinisur udhëtimin drejt shpresës që në mjaft raste mund të kishe një përfundim fatkeq si mjaft patriote te mi shqiptare. Ashtu duke ëndërruar që të shkoj në Rafine port afër Athinës nuk dëgjova as hapet e një grupi tjetër shqiptares që u afruan pranë nesh dhe u ulën pranë zjarrit.
-Për ku jeni nisur?-na pyeti një djalë hollak me fytyre të rreshkur sikur të kishte hallet e gjithë botës.
-Për Veria!-ia priti i qete shoku im-në fakt do shkojmë në Athinë, po juve?
-Për Selanik, por po presin të errësohet-ia ktheu i qete ai.
Orët me zor ecnin. Pak pa u errur mirë ra një heshtje varri por qe e theu përsëri ai djali hollak.
-Ne do shkojmë në Selanik por ky kushëriri im do të shkoje në ishullin e Kretës ose Santo Rini. Po që se nuk ju prish punë mund të vij me ju. Deri tek varri i mërgimtarit shkojmë bashke pastaj ju merrni anën e Veries e ne të Selanikut.
-Po mirë!-ia prita unë pa marre miratimin e të tjerëve-le të vije.
-Faleminderit!-ma ktheu kushëriri i tij një djalë i qeshur por tepër i ri saqë dukej sikur nuk kishte vendosur akoma as brisk në fytyre..
U nisem ngadalë njëri-pas tjetrit. Nga larg shikonim dritat plot shkëlqim të fshatrave greke por që dikur ishin pjese e Shqipërisë.
-Deri kur?-pyesja veten duke i marre këmbët rrëshqanthi-do të udhëtojmë kështu plot lodhje, dhimbje e rraskapitje nga rruga e largët. A do të fitojmë ndonjëherë lirinë ne shqiptaret dhe të udhëtojmë në auto buza nëpër qytetet e Evropës? Apo pas gjithë atyre vuajtjeve, persekutimeve në diktaturën komuniste tani na shtohet edhe emigracioni ilegal drejt shteteve të Evropës sikur në të vijmë nga një planet tjetër dhe jo pjese e saj. A do të vije një ditë që qeveria shqiptare të bëj shtet dhe të kujtohet që edhe mërgimtarët jemi qytetare të atij shteti.
..-Merrni nga një gurë!-dëgjova një zë para meje. U ula poshtë dhe mora një gur pa pyetur se perse duhet ta marrim. Pa e kuptuar kishim arritur në maje të malit dhe duhet të ndaheshim por para se të ndaheshim shikoj shqiptaret që ishin para nesh. Në çast u frikësuam disi. Thamë se mos janë ndonjë bande hajdutesh ordinere që të plaçkitnin atë pak dhrahmi që mund të kesh me vete sepse e dinin se shumë shqiptare hipnin nëpër taksi kontrabandistësh që me një çmim të kripur te dërgonin në Larisa, Athinë, Kalkidhiki madje deri në Patra. Por jo fatmirësisht nuk ishin ato. Si iu afruam afër dhe pame një murane te madhe gurësh në formën e një varri.
-Është varri i një mërgimtari shqiptar!-e theu heshtjen dikush nga mesi i turmës. Thonë se ka vdekur pasi i plagosur nga ushtaret a policet greke ka humbur shumë gjak dhe nuk mbijetoi dot deri në Verie.
Ca lotë dhimbje na rrëshqitën të gjithëve nëpër faqe sepse nesër ndoshta ndonjëri nga ne mund të ishte i vdekur poshtë një murane të tille gurësh ndërsa nëna pret deri në vdekje të saj që ti kthehej djali nga mërgimi i zi..
..Erdhën dritat!-bërtiti me të madhe Daniela vajza ime prej kënaqësisë duke me shkëputur nga kujtimet. Në një kohë të shkurtër jeta e paralizuar nga Uragani Matthew nisi ta marre veten dhe të vazhdoje udhëtimin jetësor. Kanalet televizive vazhdonin pa pushim të jepnin pamje të dhimbshme në Jacksonville Beach, St. Augustine dhe Fernandina Beach të shkaktuar nga ky uragan që shkaktoi qindra e qindra viktima në Haiti. Dita ia le vendin natës. Pas një jave sikur nuk shikon me dëme të shkaktuara dhe uragani Matthew sikur por shuhej drejt harresës në kujtimet e mija por uragani i dhimbjes se emigrimit plot vuajtje e dhimbje i qindra mijërave shqiptareve në malet e Greqisë nuk mund të harrohet kurrë..
Jacksonville Florida
Tetor 2016
