Idriz Ajeti lindi në fshatin Tupallë të Komunës së Medvegjës më 26 qershor të vitit 1917, është shkrimtar dhe akademik.
Shkollën fillore e mbaroi në Banjën e Sijarinës më 1930, të mesmen e kreu në Shkup më 1938. Po atë vit u regjistrua në Fakultetin e Filozofisë të Universitetit të Zagrebit – në Degën e romanistikës. Studimet i mbaroi pas luftës, në vitin 1949 në Fakultetin e Filozofisë të Beogradit. Që atëherë e deri në vitin 1953, me cilësi profesori të gjuhës shqipe, punoi në Gjimnazin e Prishtinës. Nga viti 1953 deri në vitin 1960, me cilësi lektori, jepte mësim në Degën e Albanologjisë të Fakultetit të Filozofisë të Universitetit të Beogradit. Në vitin 1958 mbrojti disertacionin e doktoratës me temën: Zhvillimi historik i së folmes gege të shqiptarëve të Zarës së Dalmacisë. Që nga viti 1960, njëherë docent, pastaj profesor inordinar dhe nga viti 1968 profesor ordinar, jep mësim në Degën e Gjuhës dhe të Letërsisë Shqipe të Fakultetit të Filozofisë të Prishtinës. Iu dhanë disa shpërblime e dekorata, ndër të cilat edhe Shpërblimi i 7 korrikut dhe ai i KAÇKJ. Presidenti Ibrahim Rugova e dekoroi me Medaljen e Artë të Lidhjes së Prizrenit, ndërsa me rastin e 90-vjetorit të lindjes, Presidenti Fatmir Sejdiu e dekoroi me Çmimin Presidencial për Studiues. Hetimi i dialekteve nga pikëpamja diakronike, pastaj trajtimi i dokumenteve të moçme gjuhësore të shkruara me alfabetin arabo-turk dhe më në fund studimi i marrëdhënieve të shojshoqme shqiptare-serbe – janë troje të interesimit shkencor të Idriz Ajetit. Merret edhe me çështje të gjuhës së sotme shqipe. Qe iniciator i shumë konsultave dhe bashkëmarrëveshjeve gjuhësore ku u kërkuan shtigje të reja për njësimin e gjuhës shqipe dhe të drejtshkrimit të saj. Hartoi tekste shkollore për nxënës të shkollave të mesme dhe për studentë të Degës së Gjuhës dhe të Letërsisë Shqipe të Fakultetit Filozofik të Prishtinës. Me nismën e tij, pas hapjes së Fakultetit të Prishtinës (1960), u nxor revista shkencore Gjurmime albanologjike (1962) e më 1974 u organizua Seminari i Kulturës Shqiptare për albanologë të huaj. Gjatë vitit 1969-1971 ishte drejtor i Institutit Albanologjik, më 1971-73 ishte dekan i Fakultetit Filozofik, në vitet 1973-75 rektor i Universitetit të Prishtinës. Pas zgjedhjeve paralele të vitit 1998 për Kuvendin e Republikës së Kosovës, zgjidhet kryetar i parë i tij nga radhët e Lidhjes Demokratike të Kosovës. Në vitet 1979-1981 dhe 1996-1999 ishte kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës. Në vitin 1997, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës i ka botuar veprën e plotë në pesë vëllime.
Tituj të veprave:
VEPRA 1
Zhvillimi historik i së folmes gege të Arbëneshëve të Zarës, 1961
Vaclav Cimohovski , Studim me vlerë
VEPRA 2
Pamje historike të ligjërimit shqip të Gjakovës në fillim të shekullit XIX
Gjuha e “Divanit” të sheh Maliqit
Rreth disa tipareve gjuhësore të ligjërimeve shqiptare të Kosovës
Rreth disa veçorive të të folmeve të shqiptarëve të rrethit të Preshevës dhe të Bujanovcit
“Djali plëngprishës” në të folurit shqip të istrisë
Tipat e l-së në dialektet shqiptare të Brisk-Shestanit të Krajës
Mbi disa fjalë e frazeologjizma shqiptare në të folmen e popullsisë së Plavës e të Gusisë
Dy fjalë për gjuhën e Bogdanit
Çështje gjuhësore në veprën e Kristoforidhdit
Ndihmesë e Naim Frashërit në punë të formimit të gjuhës letrare shqipe
Sami Frashëri në vijim të krijimit të gjuhës letrare shqipe
Gjuha letrare dhe bota shqiptare sot
Gjuha letrare shqipe dhe fushata për ta rishikuar bazën themelore të saj
A ka më punë në ortografinë e shqipes?
Rruga e njësimit të shqipes letrare
Rruga e formimit të gjuhës letrare shqipe
Rruga e zhvillimit të gjuhës letrare shqipe në Kosovë
Për ndriçimin e disa çështjeve të shqipes
Për përdorimin e drejtë të disa trajtave foljore
Probleme aktuale të kulturës së gjuhës
Për ngritjen e kulturës gjuhësore
Pa gjuhë të pasur e të pastër s’ka as ide e mendime të larta
Bisedë për gjuhën 1
Bisedë për gjuhën 2
Toskërishtja dhe baza dialektore e shqipes letrare
“Letërsia shqipe dhe gjuha letrare”
Roli i Konsultës gjuhësore të Prishtinës në proceset e vendosjes dhe të stabilizimit të shqipes unike letrare
VEPRA 3
Historia e gjuhës shqipe
Shqiptarët dhe gjuha e tyre
Drama kombëtare e popullit shqiptar dhe e gjuhës së tij në rrjedhë të kohës
Dëshmime onomastike për autoktoninë e shqiptarëve në trojet e tyre etnike
Arritjet kryesore të studimeve etimologjike të shqipes
Emërtime popullore shqiptare të gjellëve e të ushqimit
Shënim për emrin Mirdita
Shkrime pa mbështetje për probleme të ndjeshme
Studimi i trashëgimisë kulturore – e drejtë e çdo populli
Një pasqyrë e shkurtër mbi zhvillimin e futurit në shqipe
Raportet e shqipes me gjuhët ballkanike
Kundër anarkisë në studimet etimologjike të gjuhës shqipe
Tekst i botuar në Enciklopedinë jugosllave
Rruga e formimit të fleksionit të sotëm nominal të shqipes
Çështje të studimeve etimologjike të shqipes
Mbi disa ndërrime fonetike
Prejardhja e disa emërtimeve të miteve dhe të demonëve në gjuhën shqipe
Disa mendime mbi arritjet kryesore të studimeve etimologjike në fushë të shqipes
Kontribute të vogla etimologjike
Kontribute etimologjike
Rreth disa emrave topikë me prejardhje shqiptare në Mal të Zi në vështrim gjuhësor
VEPRA 4
Formimi i popullit shqiptar dhe i gjuhës së tij
Shqipja e vështruar nga aspekti i studimeve ballkanistike
Marrëdhëniet gjuhësore shqiptaro-sllave
Zhvillime paralele fonetike dhe ndikime të ndërsjella të dialekteve shqiptare dhe serbe të Kosovës
Studime të ndërsjella etimologjike albano-sllave
Fjala shqipe në Fjalorin e Gl. Elezovicit
Vështrim i punës në studimet albanologjike të gjuhës shqipe
Ndikimi i shqipes në të folmet shqipe të Kosovës
Emërtime gjeografike në shqipen dhe serbokroatishten
Kontribut për studimin e onomastikës mesjetare në territorin e Malit të Zi, Bosnjës dhe Hercegovinës dhe të Kosovës
Për të vërtetën shkencore
Patologjia e një simetrie
Intervista
Recensione
Përkujtime
Fjalë rasti
VEPRA 5
Kontributi i Holger Pedersenit në studimin e historisë së gjuhës shqipe
Në njëqindvjetorin e vdekjes së Miklošičit
Rreth disa albanizmave në Fjalorin e Vuk Karadžićit
Kontributi i studiuesve sllovenë për historinë e gjuhës shqipe dhe krijimin e letrarishtes së saj
Në gjashtëdhjetë vjetorin e themelimit të Akademisë Sllovene të Shkencave dhe të Arteve
Zhvillimi i gjuhësisë shqiptare në Jugosllavi
Albanistika Jugosllave dhe disa probleme të saj
Kontributi i Carlo Tagliavinit në studimet e historisë së gjuhës shqipe
Mark La Piana në studimet e gjuhësisë shqiptare
Henrik Barići për gjuhën shqipe
Gjuha shqipe në studimet krahasuese të profesor Radosav Boškovićit
Një ndihmesë në fushën e leksikologjisë shqiptare
Veprimtaria shkencore e profesor Eqrem Çabejt
In memoriam (për Çabejn, Nolin )
Kritika e recensione, shënime e komente
Mirënjohje
Medalja e Artë e Lidhjes së Prizrenit
Çmimi Presidencial për Studiues
