Eqrem Basha
Eqrem Basha

Lindi më 15 nëntor 1948 në Dibër, ku kreu shkollën fillore dhe të mesmen. Në vitet 1967-1971 studioi gjuhë dhe letërsi shqipe në Universitetin e Prishtinës. Gjatë studimeve boton tregime dhe vjersha. Në vitet 1972-1973 punon në gazetën Rilindja dhe shkruan kryesisht për artet figurative, kritikë për film e televizion. Nga janari i vitit 1974 deri më 5 korrik 1990 (kur u përjashtua me dhunë) punon në TV Prishtina, në fillim redaktor i redaksisë së dramës dhe në fund redaktor përgjegjës i Programit Kulturo-Artistik. Gjatë kësaj periudhe disa herë qëndron në Francë (në vitin 1992 në Arl dhe në vitin 1994 në Paris, etj.) me projekte përkthimesh kryesisht të dramaturgjisë fringe. Më vonë është redaktor i kulturës në revistën javore Koha.
Në vitin 1994, bashkë me Gani Bobin, Rexhep Ismajlin dhe Shkëlzen Maliqin, themelon shtëpinë botuese Dukagjini të Pejës, ku edhe sot është redaktor përgjegjës.
Shkruan tregime, romane, vjersha, ese, skenarë për film e TV, pjesë skenike, radiodrama dhe kritikë për artin figurativ.
Përkthen nga frëngjishtja, italishtja dhe nga gjuhët sllave.
Në letrat shqipe debutoi në vitin 1971 me vëllimin e tregimeve Shëtitje nëpër mjegull. Po këtë vit botoi dhe librin me poezi, Opuset e maestros. Pasuan dhjetë libra me poezi, katër me tregime dhe katër romane (Dyert e heshtjes, Alpinisti,. Lakorja e Ik’sit, Varrë).
Në vitin 1999 prestigjiozja frënge Fayard botoi librin me tregime Les ombres de la nuit, nga një përmbledhje me poezi dolën në serbisht, polonisht (Seyni) dhe anglisht (Nju Jork).
Ka marrë pjesë në shumë takime letrare e në festivale ndërkombëtare të poezisë (Paris, Avinjon, Strasburg, Lodev, Die, Lion, Grënobël, Kaen, Bruksel, Leuven, Anvers, Amsterdam, Roterdam, Varshavë, Torun, Lodeve, Seyni, Bukuresht, Konstancë, Vjenë, Grac, Gjenevë, Stavanger, Barcelonë, etj.), në manifestime kulturore, sallone libri, është paraqitur në mbrëmje autoriale, debate e performansa artistike, në festivale teatri, filmi e televizioni.
Anëtar korrespondent i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës u zgjodh në vitin 2001, anëtar i rregullt në vitin 2004.

BIBLIOGRAFIA

Librat e botuar:

Shëtitje nëpër mjegull, tregime, Rilindja, Prishtinë, 1971.
Opuset e maestros, poezi, Bota e Re, Prishtinë, 1971.
Stacionet e fisnikëve, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1972.
Polip-ptikon, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1974 (ribotuar nga Rilindja më 1980).
Yjedet, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1977.
Mëngjesi i një pasditeje, tregime, Rilindja, Prishtinë, 1978.
Atleti i ëndrrave të bardha, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1982.
Udha qumështore, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1986.
Brymë në zemër, poezi e zgjedhur, Rilindja, Prishtinë, 1989.
Poezi, Naim Frashëri, Tiranë, 1990.
Marshi i kërmillit, tregime, Dukagjini, Pejë, 1994 (Çmimi “Hivzi Sulejmani”).
Zogu i zi, poezi, Flaka, Shkup, 1995, (Çmimi i Mitingut të Poezisë, Gjakovë)
Dyert e heshtjes, roman, Dukagjini, Pejë 2001.
Alpinisti, roman, Dukagjini, Pejë 2004. (Ribotuar në kolanën Letërsia shqiptare në Maqedoni, me parathënien e Ali Aliut, Mikena, Manastir, 2008).
Doktrina e të menduarit vetëm, poezi e zgjedhur, ASHAK, Prishtinë, 2006.
Meny ballkanike, poezi e zgjedhur, Toena, Tiranë, 2006.
Shtëpia e mallit, tregime, Ideart, Tiranë, 2009.
Lakorjka e Ik’sit, roman, (Çmimi “Azem Shkreli” për vepën më të mire në prozë për vitin 2011), Botimet Koha, Prishtinë, 2011.
Varrë, roman, Botimet Koha, Prishtinë, 20012.

Monografi:

Agim Çavdarbasha (bashkë me Afrim Spahiun), ASHAK, Prishtinë, 2005.

Skenarë:

Proka, film artistik, “Kosova film”, (regjia Isa Qosja), Prishtinë, 1985.
Lamja e Litoja, film televiziv, TVP, (regjia Fetah Mehmeti), 1985.

Libra të përkthyer në gjuhë të huaja:

Zvezdomore, sa albanskog Ismet Markovic, Jedinstvo, Prishtinë, 1980.
Les ombres de la nuit / et autres récits du Kosovo, traduit de l’albanais par Christiane Montécot et Alexandre Zotos, Fayard, Paris, 1999.
Wiersze, wybor i przekład z językaalbańskiego Mazllum Saneja, Opracovanie Ewa Śmietańska, Wprowadzenie, Krzystof Czyżiewski, Pogranicze, Sejny, 1999.
Neither a Wound nor a Song, Poetry from Kosova in a bilingual Albanian-English edition, with a foreword by Janice Mathie-Heck, Selected, translated from the Albanian and edited by Robert Elsie, Gjonlekaj Publishing, New York, 2003.
Alpinistot, Prevod od albanski jazik, Nazif Zejnullahu, Ad Verbum, Shkup 2014.
La mondo estas pejzaĝo kun brilaj koloroj, traduko al Esperanto, Tomasz Chmielik, Bardhyl Selimi, Świdnik, 2014.

Përkthime nga gjuhët e huaja:

Andre Malro, Pushtuesit, roman, (nga frëngjishtja), Rilindja, Prishtinë.
Ezhen Jonesko, Tri drama, Këngëtarja tullace, Rinoqeronti, Karrigat, (nga frëngjishtja), Rilindja, Prishtinë.
Alber Kamy, Drama, Kaligula, Mosmarrëveshja, Të drejtët, (nga frëgjishtja), Rilindja, Prishtinë.
Zhan-Pol Sartër, Katër drama, Me dyer të mbyllura, Te vdekur të pavarrosur, Lavirja e respektueshme, (nga frëngjishtja), Rilindja, Prishtinë.
Mohamed Dib, Kush e kujton detin, roman, (nga frëngjishtja), Rilindja, Prishtinë.
Semjuel Beket, Teatri i Becketit, (nga frëngjishtja),Buzuku, Prishtinë.
Klod Levi-Stros, Mendimi i egër, (nga frëngjishtja), Dukagjini, Pejë.
Gjuzepe Ungareti, Një jetë njeriu, (nga italishtja), vjersha, Rilindja, Prishtinë.
Filip David, Princi i zjarrit, tregime, (nga serbo-kroatishtja), Rilindja, Prishtinë.
David Allbahari, Fytyra e vdekjes, tregime, (nga serbo-kroatishtja), Rilindja, Prishtinë.

Përkthime në frëngjisht:

Anton Pashku, Fièvre, bashkë me Christiane Montécot, Editions du Petit Véehicule, Paris, 2000, si dhe L’espace d’un instant, Paris, 2002.

Antologji:

Teatri frëng i shekullit XX / Një diagonale e absurdit, (15 drama të autorëve frëngë), zgjodhi, përktheu nga frëngjishtja dhe shkroi parathënien E. Basha, Dukagjini, Pejë, 2008.

Prezentime në botime të tjera:

Kiša u jednoj legendi, Prosveta, Beograd, 1973;
Bez glagola, August Cesarec, Zagreb 1978;
Sla po soncu, Antologija poezije albancev v SFRJ, Cankarjeva založba, Lublanë,1979;
Lulet në Ballkon, Antologji e poezisë më të re të Kosovës, Zëri i Rinisë, Prishtinë 1982;
Iz savremene albanske poezije, përgatiti Agim Vinca, Sarajevski dani poezije, Sarajevë 1985;
Voix albanaises dans la nuit, Aeres, zgjodhi e përktheu, Alexander Zotos, Saint-Etienne, 1991;
Roads lead only one way (Poezia bashkëkohore e Kosovës), zgjodhi Mensur Raifi, përktheu John Hodgson, Prishtinë, Shoqata e përkthyesëve të Kosovës, 1988;
Zieh dich zurürck in den vers Homers, zgjodhi Mensur Raifi, përktheu Oda Buchholz, Shoqata e përkthyesve të Kosovës, Prishtinë, 1988;
Karl-Markus Gaus, Das Buch der Ränder (prosa), Wieser Verlag, 1992;
Anthologie de la poésie albanaise, par Alexandre Zotos, Comp’Act, Lyon, 1998;
Kosovo dans la nuit, Éditions de l’aube, Paris, 1999;
An elysive eagle soars, zgjodhi e përktheu Robert Elsie, Unesko, Forest books, London-Boston, 1993;
Klaagzang van een vogel, De mooiste moderne poëzie uit Kosova en Albanie, Samengesteld en vertaald door Koen Stassijns, Lanno/Atlas, Amsterdam, 2000;
7 shkrimtarë, Rozafa, Prishtinë, 2002 ;
Fenetre ouverte, Douze poètes albanaises et français, Editions L’inventaire, Paris, 2002;
Antologji e poezisë shqipe, Gjysëm shekulli i artë, Kpërgatitur nga Ali Aliu, Klubi letrar 94, Tetovë 2000 dhe Albin, Tiranë, 2002;
Poetik der Grenze, Über die Grenzen sprechen – Literarische Brücken für Europa, Hrsg. Dževat Karahasan, Markus Jaroschka, Steirische Verlagsgesellsschaft, Graz 2003.
Revolver, 118, Vertaling Roel Schuyt, Antwerpen, 2003;
Poetry International / Eqrem Basha / Vertaling Roel Schuyt, Roterdam, 2003;
Nie jest za późnona miłość, Antlogia poezji albanskiej XX wieku, përgatiti dhe përktheu Mazllum Saneja, Pogranicze, Sejny, 2005;
Ali Podrimja, Një gur i çarë, sprovë antologjie për Kosovën, DÇJ&Rozafa, Prishtinë 2005 ; pastaj. Tooena, Tiranë (Parathënia Bashkim Kuçuku), 2005 ;
Balkan beauty, Balkan blood, Modern Albanian Short Stories, edited by Robert Elsie, Northwestern University Press, Evanston, Illinois, 2006;
La poesia Albanese, nelle pagine di un’ antologia, scelta e traduzione di Abedin Preza, Ideart, Tiranë, 2006 ;
Ali Podrimja, A split stone, An Anthology of Albanian Poets of Kosova, Translated froma albanian : Avni Spahiu, DIÇ&Rozafa, 2006 ;
Petits/Petits en Europe Orientale, Rencontre de théâtre au mètre carré itinérant, Eqrem Basha, Oasis, traduit de l’albanais par Christiane Montécot, Les éditions de la gare & L’espace, d’un instant, Paris, 2007 ;
New European poets, Wayne Miller and Kevin Prufer, Graywolf Press, Saint Paul, Minnesota, 2008;
Bashkim Kuçuku, Antologjia e poezisë shqipe bashkëkohore, Onufri, Tiranë, 2008.
Bashkim Kuçuku, Ukraden plamen, Antologija albanske poezije, Preveo Ćazim Muja. DANU, Podgorica, 2009.

Tregimet e Bashës janë përkthyer dhe në gjermanisht (revista Lichtungen), frëngj­isht (revistat La main du singe, Les lettres internationales, La revue mediteranneene.); anglisht, boshnjakisht (Sarajevske sveske), vjershat janë prezentuar në shumë revista e antologji dhe web-faqe në frën­gj­isht, italisht, an­glisht, spanjisht, gjermanisht, rusisht, sllovenisht, çekisht, polonisht, holandisht, suedisht, norvegjisht, finlandisht, arabisht, rumanisht, katalonisht, hebreisht, vietnamisht, esperanto, etj.